अजून पाच दिवसांनी २०२१ या नव्या वर्षाला आजपासून सुरुवात होत आहे. नवीन वर्ष चांगले असले पाहिजे, काहीतरी छान घडले पाहिजे, आपल्या आयुष्याला सकारात्मक कलाटणी देणारे ठरले पाहिजे, अशी प्रत्येकाची इच्छा असते. हे वर्ष तर कोरोनामुळे वायाच गेले. त्यामुळे नवे वर्ष चांगले असावे आणि त्यासाठी काहीतरी संकल्प करावा, असे प्रत्येकाच्या मनात असते. वर्ष संपताना प्रत्येकजण त्याचा हिशोब करू लागतो. वर्ष सुरू होताना कधीच त्याचा विचार करत नाही.
एक जानेवारीपासून मी अमूक एक करणार, मी तमूक एक करणार, असे संकल्प करणारे आपल्याकडे खूप लोक असतात, पण किती जणांचा संकल्प पूर्ण होतो? काहीतरी निमित्त आणि अडचणी, सबबी सांगून तो संकल्प पूर्ण झालाच नाही, आता काय मोडलाच आहे तर जाऊ दे हे वर्ष असेच, असे म्हणत पुन्हा पहिले पाढे पंचावन्न सुरू होतात. २०२० मध्येच सर्वांचेच संकल्प मोडले नाहीत तर मोडीत निघले, पण सामान्यपणे विशेषत: चांगल्या कामाचा संकल्प नसेल कदाचित पण अनेकजण ठरवतात की नवीन वर्ष सुरू झाले की मी धूम्रपान करणार नाही, मी मद्यपान करणार नाही, मी मांसाहार करणार नाही. पण काहीतरी सबब सांगून चोवीस ते अठ्ठेचाळीस तासांत तो संकल्प मोडतो. याचे कारण संकल्प पूर्ण करण्याचा आपला निर्णय आणि निश्‍चय दृढ नसतो.
कोणताही निर्णय जेव्हा दृढ असतो तेव्हा तो प्रामाणिकपणे केलेला असतो. असा निश्‍चय पूर्ण झाल्याशिवाय राहात नाही. त्यामुळे ज्यांना कोणाला नवीन वर्षासाठी कसलाही संकल्प करायचा असेल तर तो पूर्ण करण्यासाठी करा, मोडण्यासाठी संकल्प करू नका. आपण हा संकल्प पूर्ण करू शकू या विश्‍वासाने करा. आपण केलेला संकल्प हा कधी निसर्गावर अवलंबून राहणारा नसतो, तो सर्वस्वी आपल्या इच्छेवर असतो. तो ईश्‍वरी इच्छेवर अवलंबून नसतो, तर ती आपली इच्छा असते. आपली इच्छा संकल्पाद्वारे आपण पूर्ण करू शकत नसू, तर आपल्यातच कुठेतरी कमीपणा आहे हे लक्षात घेतले पाहिजे. आपल्या या मनाच्या कमकुवतपणाला आवर घालता आला पाहिजे.
१ जानेवारीपासून नियमित व्यायाम करेन किंवा नियमित योगा करेन असे एखाद्याने ठरवले असेल तर निसर्गाचे संकट आले, अतिवृष्टी झाली, कडक उन्हाळा आला, तरी त्या संकल्पात बाधा निर्माण होेण्याचे काहीच कारण नसते, पण मनुष्यस्वभाव हा संकल्प पूर्ण करण्यापेक्षा कारणे शोधण्यात वेळ घालवतो. कोणत्या कारणांनी हा संकल्प पूर्ण होणार नाही याचा विचार करीत बसतो. त्या नकारात्मक विचारांनी मनातील संकल्पाला दाबून धरले जाते. संकल्प करण्यापेक्षा तो मोडण्याचे पाप आपण करत असतो. एकवेळ संकल्प केला नाही तरी चालेल, पण केलेला संकल्प मोडणार नाही असा संकल्प करायला पाहिजे, तर चांगले काम उभारू शकते.
संकल्पामागच्या आपल्या हेतूवर त्या संकल्पाची पूर्तता अवलंबून असते. एखाद्या तरुणाने ठरवले की त्याला अमूक एक मुलगी आवडत आहे. तिने आपल्यावर खूश झाले पाहिजे. तिच्यावर इम्प्रेशन पाडण्यासाठी तो व्यायाम करून शरीर कमावण्याचा विचार करतो. परंतु ती मुलगी जेव्हा अन्य कोणावर तरी प्रेम करते असे समजते तेव्हा त्याचा व्यायामाचा, शरीर कमावण्याचा संकल्प सुटतो आणि व्यसनाच्या आहारी जातो. यामध्ये हेतू शुद्ध नव्हता. मला माझे आयुष्य निरोगी जगायचे आहे. त्यासाठी नियमित व्यायाम केला पाहिजे. असा विचार करून व्यायामाला सुरुवात केली असती तर निश्‍िचतच एखादी मुलगी आपण होऊ न मागे लागली असती. आपल्याला फळ आधी हवे असते. मुळे खोलवर रुजली पाहिजेत यासाठी प्रयत्न करण्याची तयारी नसते. पी हळद अन् हो गोरी असले इन्स्टंट परिणाम हवे असतात. इथेच संकल्प तुटून पडतात. म्हणूनच नवीन वर्षात पूर्ण होणारेच संकल्प करावेत.
त्यामुळे संकल्पामागचा हेतू शुद्ध असावा लागतो. तो तपासावा लागतो. तो शुद्ध असेल तरच सिद्ध होतो. आपल्या देशात प्रत्येकजण काही ना काही कारणाने खोटे बोलत असतो, बुरख्यांच्या जगात वावरत असतो, त्याचे वास्तव वेगळेच असते हे आमिर खानच्या 'पीके' या चित्रपटातून चांगल्यापैकी दाखवून दिले आहे. परग्रहावरून आलेला एक मनुष्य की ज्याला कपडे, पैसा हे काही माहीत नाही. त्याला दुसºयाचे ओरबाडून घेणे माहीत नाही, पण आपल्या देशात आल्यावर सर्वात प्रथम त्याला सामोरे जावे लागते ते चोरीला. इथे प्रत्येकजण कसा फसवत असतो, चुकीच्या मार्गाला कसा लागत असतो याचे उत्तम कथानकासह सादरीकरण 'पीके' या चित्रपटात दाखवले आहे. आमच्या ग्रहावरील माणसे खोटं बोलत नाहीत, पण इथल्या ग्रहावरील माणसे खोटं बोलतात हे आमिर खान ठळकपणे नोंदवतो हे लक्षात घेतले पाहिजे. खोटं बोलण्याची, दुसºयाला खड्ड्यात घालण्याची, अडकवण्याची प्रवृत्ती आमच्यात मोठ्या प्रमाणात असते, म्हणून आमचे संकल्प कधी पूर्ण होत नाहीत. नवीन वर्षात संकल्प करायचाच असेल, तर तो पूर्ण करण्यासाठी करा. दिखाऊ पणासाठी करू नका. कारण जगाला फसवलं तरी आपण मनाला फसवू शकणार नाही. त्याने अधिकाधिक दु:ख पदरात पडेल. त्यापेक्षा संकल्प न करण्याचाच संकल्प करा हे उत्तम.
कोणत्याही टिप्पण्‍या नाहीत:
टिप्पणी पोस्ट करा