भारताचे लष्कर अत्यंत शक्तिशाली असून, त्यात आता महिलाही आपली क्षमता दाखवून देण्यास सज्ज झाल्या आहेत. या देवी सर्वभुतेषु शक्तीरूपेण संस्थीत: अशा प्रकारे गौरव करावा अशी कामगिरी महिला लष्करात करताना दिसत आहेत. त्यामुळे हा गौरव करावासा वाटतो. भारतमातेच्या लेकी आता राफेल विमानातून भरारी घेतील. अंबाला एअरफोर्स स्टेशन येथे संबंधित महिला वैमानिकांना प्रशिक्षण दिले जात आहे. सध्या या महिला वैमानिक मिग-21 विमान चालवितात. प्रशिक्षणानंतर या महिला राफेल विमानांच्या 17 गोल्डन एरो स्क्वाड्रनमध्ये सहभागी होतील.
ही अतिशय आनंदाची आणि अभिमानाची बाब आहे. त्याचवेळी भारतीय नौदलानेही सब लेफ्टनंट कुमुदिनी त्यागी आणि सब लेफ्टनंट रीतिसिंह या दोन महिला अधिकार्‍यांना प्रथमच युद्धनौकेवर तैनात केले आहे. आता या दोन्ही महिला अधिकार्‍यांना युद्धनौकेवरील प्रत्यक्ष कामाचा अनुभव घेण्याची संधी मिळेल. लवकरच या दोन महिला अधिकारी आपापली जबाबदारी सांभाळताना आपल्याला दिसणार आहेत. युद्धनौकेवरून एअरबोर्न कॉम्बॅट स्वरूपाचे काम करणार्‍या महिला अधिकार्‍यांची ही पहिलीच बॅच आहे. लढाऊ विमानांमध्ये यापूर्वी महिलांना प्रवेश नव्हता. विशेषतः युद्धनौकांवरून उड्डाण करणार्‍या आणि नौकेवरच उतरणार्‍या विमानांमध्ये महिलांना संधी देण्यात आली नव्हती.
पण स्त्री शक्तीचा खर्‍या अर्थाने गौरव भारताने केलेला आहे.
भारतीय नौदलाच्या एकूण 17 अधिकार्‍यांच्या तुकडीत या दोन महिला अधिकार्‍यांचा आता समावेश असेल. यात चार महिला, भारतीय तटरक्षक दलाचे एकूण तीन अधिकारी, रेग्युलर बॅचचे 13 अधिकारी आणि शॉर्ट सर्व्हिस कमिशनच्या एकूण चार महिला अधिकारीही सहभागी आहेत. त्याचप्रमाणे वायुदलात महिला अधिकार्‍यांची संख्या आता 1 हजार 875 झाली आहे. यातील दहा महिला लढाऊ विमानांच्या वैमानिक आहेत तर 18 महिला लेफ्टनंट आहेत. संरक्षण मंत्रालयाकडून महिलांना कायमस्वरूपी कमिशन देण्यासाठी निवड मंडळाची प्रक्रिया सुरू करण्यात आली आहे. संरक्षण मंत्रालयाने शॉर्ट सर्व्हिस कमिशनमधील महिला अधिकार्‍यांना लष्कराच्या सर्व दहा शाखांमध्ये कायमस्वरूपी नियुक्ती देण्यास मंजुरी दिली आहे. हे या सरकारने केेलेले फार मोठे काम आहे.
महिलांना देशसेवेची संधी देण्यासाठी भारतीय सशस्त्र सेना आता पूर्णपणे तयार आहे. तरीही आघाडीच्या मोर्चावरील युद्धकालीन कारवायांशी संबंधित शाखांमध्ये महिलांना कायमस्वरूपी नियुक्ती अद्याप देण्यात आलेली नाही. सर्वोच्च न्यायालयानेही यासंदर्भात निकाल देताना कॉम्बॅट ऑपरेशनपासून महिलांना दूर ठेवण्याचा सल्ला दिला होता. स्वयंपाकघरातून बाहेर पडून मुली आता रणभूमीपर्यंत आपली क्षमता आणि कौशल्य दाखवीत आहेत. भारतीय नौदलाने लैंगिक समानता कृतीतून दाखवून दिली आहे. यामुळे महिलांमध्ये आत्मविश्वास निर्माण झाला असून, त्या स्वावलंबीही बनण्यास मदत झाली आहे. आता या महिला अधिकारी देशातील अन्य मुलींसाठी ’रोल मॉडेल’ ठरतील. त्यांच्यामुळे देशभरातील मुलींना लष्करात करिअर करण्याची प्रेरणा मिळेल. भारतीय लष्कर खर्‍या अर्थाने शक्तीशाली होउन शत्रूला सावधानतेचा इशारा देतील हे नक्की. ज्या क्षेत्रात महिला उतरतात ते क्षेत्र परिपूर्ण होते, याची साक्ष या लष्करातील कामगिरीमुळे होणार आहे.
नुकतीच सब लेफ्टनंट शिवांगी स्वरूप यांनी नौदलातील पहिली महिला वैमानिक बनण्याचा गौरव प्राप्त केला आहे आणि प्रशिक्षण पूर्ण केल्यानंतर कोची हवाई तळावर ऑपरेशन ड्यूटीमध्ये त्या सहभागीही झाल्या आहेत. डोर्नियर-228 विमानातून त्या भरारी घेणार आहेत. यापूर्वी 19 फेब्रुवारी 2018 रोजी भारतीय वायुदलातील फ्लाइंग ऑफिसर अवनी चतुर्वेदी यांनी मिग-21 विमानातून भरारी घेऊन इतिहास रचला. अवनी चतुर्वेदी यांनी गुजरातमधील जामनगर हवाई तळावरून मिग-21 लढाऊ विमानाचे एकटीने उड्डाण केले. अवनी यांच्याबरोबर मोहना सिंह आणि भावना कंठ यांनाही प्रथमच महिला पायलट म्हणून घोषित करण्यात आले. भारतीय इतिहासात स्वाभिमान आणि देशासाठी प्राणांची बाजी लावणार्‍या असंख्य वीरांगनांचे उल्लेख आढळतात. म्हणजे महिला दिनी किंवा कोणत्याही महिलांचा गौरव करण्यापूर्वी आज महिला काय काय कामगिरी करू शकतात याचे भाषण करताता हाताच्या बोटावर मोजण्याइतकी नावे येत होती. ती यादी फार मोठी करण्याचे काम या भगिनींनी केलेले आहे.
लष्करात महिला नेतृत्व का करू शकत नाहीत, हा प्रश्नही अनेक वर्षांपूर्वीपासून उपस्थित करण्यात येत होता. विंग कमांडर अभिनंदन यांनी जेव्हा पाकिस्तानचे एफ-16 विमान पाडले होते, तेव्हा त्यांना मार्गदर्शन करणार्‍या अधिकारी मिंटी अग्रवाल याच होत्या. यापूर्वी मिताली मधुमिता यांनी काबूल येथील भारतीय दूतावासावर दहशतवाद्यांनी केलेल्या हल्ल्याच्या वेळी पराक्रम दाखविला होता. कॅप्टन तान्या शेरगिल यांना प्रजासत्ताकदिनी झालेल्या परेडमध्ये सिग्नल कोअरच्या तुकडीचे नेतृत्व करताना देशवासीयांनी अभिमानाने पाहिले होते. यापूर्वी अनेकदा महिलांची शारीरिक ठेवण आणि कौटुंबिक जबाबदार्‍या असे मुद्दे मांडले गेले. या चर्चांमुळेच कमांडिंग ऑफिसर बनण्याचे महिलांचे स्वप्न बरेच दिवस पूर्ण होऊ शकले नाही. परंतु जेव्हा महिलांनी पराक्रम केल्यानंतर लष्करातील अधिकार्‍यांची मानसिकताही बदलू लागली. ही अत्यंत सकारात्मक आणि अभिमानास्पद गोष्ट आहे. या महिलांना, लष्करातील या स्त्री शक्तीला पुन्हा पुन्हा सलाम करावा लागेल. याच आमच्या दुर्गा आहेत. या देवी सर्वभुतेषु शक्ती रूपेण संस्थित: नमस्त्यै नमस्तस्यै नमस्तस्यै नमोनम: म्हणून त्यांना मानवंदना द्यावी लागेल.
पण स्त्री शक्तीचा खर्‍या अर्थाने गौरव भारताने केलेला आहे.
भारतीय नौदलाच्या एकूण 17 अधिकार्‍यांच्या तुकडीत या दोन महिला अधिकार्‍यांचा आता समावेश असेल. यात चार महिला, भारतीय तटरक्षक दलाचे एकूण तीन अधिकारी, रेग्युलर बॅचचे 13 अधिकारी आणि शॉर्ट सर्व्हिस कमिशनच्या एकूण चार महिला अधिकारीही सहभागी आहेत. त्याचप्रमाणे वायुदलात महिला अधिकार्‍यांची संख्या आता 1 हजार 875 झाली आहे. यातील दहा महिला लढाऊ विमानांच्या वैमानिक आहेत तर 18 महिला लेफ्टनंट आहेत. संरक्षण मंत्रालयाकडून महिलांना कायमस्वरूपी कमिशन देण्यासाठी निवड मंडळाची प्रक्रिया सुरू करण्यात आली आहे. संरक्षण मंत्रालयाने शॉर्ट सर्व्हिस कमिशनमधील महिला अधिकार्‍यांना लष्कराच्या सर्व दहा शाखांमध्ये कायमस्वरूपी नियुक्ती देण्यास मंजुरी दिली आहे. हे या सरकारने केेलेले फार मोठे काम आहे.
महिलांना देशसेवेची संधी देण्यासाठी भारतीय सशस्त्र सेना आता पूर्णपणे तयार आहे. तरीही आघाडीच्या मोर्चावरील युद्धकालीन कारवायांशी संबंधित शाखांमध्ये महिलांना कायमस्वरूपी नियुक्ती अद्याप देण्यात आलेली नाही. सर्वोच्च न्यायालयानेही यासंदर्भात निकाल देताना कॉम्बॅट ऑपरेशनपासून महिलांना दूर ठेवण्याचा सल्ला दिला होता. स्वयंपाकघरातून बाहेर पडून मुली आता रणभूमीपर्यंत आपली क्षमता आणि कौशल्य दाखवीत आहेत. भारतीय नौदलाने लैंगिक समानता कृतीतून दाखवून दिली आहे. यामुळे महिलांमध्ये आत्मविश्वास निर्माण झाला असून, त्या स्वावलंबीही बनण्यास मदत झाली आहे. आता या महिला अधिकारी देशातील अन्य मुलींसाठी ’रोल मॉडेल’ ठरतील. त्यांच्यामुळे देशभरातील मुलींना लष्करात करिअर करण्याची प्रेरणा मिळेल. भारतीय लष्कर खर्‍या अर्थाने शक्तीशाली होउन शत्रूला सावधानतेचा इशारा देतील हे नक्की. ज्या क्षेत्रात महिला उतरतात ते क्षेत्र परिपूर्ण होते, याची साक्ष या लष्करातील कामगिरीमुळे होणार आहे.
नुकतीच सब लेफ्टनंट शिवांगी स्वरूप यांनी नौदलातील पहिली महिला वैमानिक बनण्याचा गौरव प्राप्त केला आहे आणि प्रशिक्षण पूर्ण केल्यानंतर कोची हवाई तळावर ऑपरेशन ड्यूटीमध्ये त्या सहभागीही झाल्या आहेत. डोर्नियर-228 विमानातून त्या भरारी घेणार आहेत. यापूर्वी 19 फेब्रुवारी 2018 रोजी भारतीय वायुदलातील फ्लाइंग ऑफिसर अवनी चतुर्वेदी यांनी मिग-21 विमानातून भरारी घेऊन इतिहास रचला. अवनी चतुर्वेदी यांनी गुजरातमधील जामनगर हवाई तळावरून मिग-21 लढाऊ विमानाचे एकटीने उड्डाण केले. अवनी यांच्याबरोबर मोहना सिंह आणि भावना कंठ यांनाही प्रथमच महिला पायलट म्हणून घोषित करण्यात आले. भारतीय इतिहासात स्वाभिमान आणि देशासाठी प्राणांची बाजी लावणार्‍या असंख्य वीरांगनांचे उल्लेख आढळतात. म्हणजे महिला दिनी किंवा कोणत्याही महिलांचा गौरव करण्यापूर्वी आज महिला काय काय कामगिरी करू शकतात याचे भाषण करताता हाताच्या बोटावर मोजण्याइतकी नावे येत होती. ती यादी फार मोठी करण्याचे काम या भगिनींनी केलेले आहे.
लष्करात महिला नेतृत्व का करू शकत नाहीत, हा प्रश्नही अनेक वर्षांपूर्वीपासून उपस्थित करण्यात येत होता. विंग कमांडर अभिनंदन यांनी जेव्हा पाकिस्तानचे एफ-16 विमान पाडले होते, तेव्हा त्यांना मार्गदर्शन करणार्‍या अधिकारी मिंटी अग्रवाल याच होत्या. यापूर्वी मिताली मधुमिता यांनी काबूल येथील भारतीय दूतावासावर दहशतवाद्यांनी केलेल्या हल्ल्याच्या वेळी पराक्रम दाखविला होता. कॅप्टन तान्या शेरगिल यांना प्रजासत्ताकदिनी झालेल्या परेडमध्ये सिग्नल कोअरच्या तुकडीचे नेतृत्व करताना देशवासीयांनी अभिमानाने पाहिले होते. यापूर्वी अनेकदा महिलांची शारीरिक ठेवण आणि कौटुंबिक जबाबदार्‍या असे मुद्दे मांडले गेले. या चर्चांमुळेच कमांडिंग ऑफिसर बनण्याचे महिलांचे स्वप्न बरेच दिवस पूर्ण होऊ शकले नाही. परंतु जेव्हा महिलांनी पराक्रम केल्यानंतर लष्करातील अधिकार्‍यांची मानसिकताही बदलू लागली. ही अत्यंत सकारात्मक आणि अभिमानास्पद गोष्ट आहे. या महिलांना, लष्करातील या स्त्री शक्तीला पुन्हा पुन्हा सलाम करावा लागेल. याच आमच्या दुर्गा आहेत. या देवी सर्वभुतेषु शक्ती रूपेण संस्थित: नमस्त्यै नमस्तस्यै नमस्तस्यै नमोनम: म्हणून त्यांना मानवंदना द्यावी लागेल.
कोणत्याही टिप्पण्‍या नाहीत:
टिप्पणी पोस्ट करा