नियतीलाही झुकवणारा प्रथमेश दाते

तो जिद्दी आहे. त्याने स्वत:ला सिद्ध करून दाखवले आहे. इच्छाशक्तीच्या जोरावर कठीण अशी कामेही सहज करता येतात. त्यासाठी वडीलधाºयांचे आशीर्वाद आणि सदिच्छा फक्त आवश्यक असतात. या जोरावरच प्रथमेश एक उंच ध्येय गाठू शकला. नियतीने माणसापुढे उभी केलेली काही वैयक्तिक आव्हाने पेलणे खूपच अवघड असते, परंतु धैर्याने आणि सातत्याने प्रयत्न केल्यास अशी आव्हाने पेलता येतात, याचे जिवंत उदाहरण घालून दिले आहे, ते प्रथमेश दाते या मुलाने. आंतरराष्ट्रीय कीर्ती प्राप्त करणारा आणि दोन वेळा राष्ट्रपती पुरस्कार मिळवणारा हा प्रथमेश ध्रुव ताºयाप्रमाणे आपल्या कर्तृत्वाने अढळ असा आहे. आज प्रथमेश महाराष्ट्राचा अभिमान बनला आहे. त्याच्या या अभिमानास्पद कर्तृत्वाची ही कथा म्हणजे ज्यांच्या घरात मतिमंद मूल असेल, त्यांना दीपस्तंभ असेल, आदर्श असेल, छोट्याशा संकटाने नियतीपुढे माणसे झुकतात आणि नैराश्य प्राप्त करतात, पण प्रथमेश आणि त्याचे आई-वडील, कुटुंबीयांचे कर्तृत्व हे नियतीपुढे हार न मानता नियतीला झुकवणारे असेच आहे.इचलकरंजीचे प्रकाश दाते आणि शारदा दाते यांचा मुलगा प्रथमेश हा जन्मापासून मतिमंद होता. खरं तर हा शब्दच मला आवडत नाही. त्यातून इतके स्वत:ला सिद्ध करून दाखवणारा मतिमंद कसा? तो तर दिव्य गतीचा तारा आहे. त्याच्या कर्तृत्वाकडे पाहिले तर सामान्यांचीच मती गुंग झाल्याशिवाय राहणार नाही. कारण सामान्य माणसाला जे जमणार नाही, ते त्याने करून दाखवले आहे. (ऊङ्म६ल्ल र८ल्ल१िङ्मेी) त्याने आज विक्रम प्रस्थापित केला आहे.शिक्षण फक्त इयत्ता ९ वी पर्यंत होऊनदेखील भारतातील सर्वात मोठ्या टेक्सटाईल व इंजिनिअरिंग कॉलेजमध्ये ग्रंथपाल सहाय्यक म्हणून गेल्या अकरा वर्षांपासून तो काम करीत आहे. ग्रंथपाल होणे ही सोपी गोष्ट नसते. त्यासाठी पुस्तकांवर प्रेम करावे लागते. त्यात काय आहे हे माहिती असावे लागते, म्हणूनच आपली शक्ती योग्य ठिकाणी खर्चून प्रथमेशने स्वत:ची ओळख निर्माण केलेली आहे.प्रथमेशच्या जन्मापासून सतत गेली अठरा वर्षे त्याच्या आई-वडिलांनी त्याला सर्वसामान्य जीवन मिळवून देण्याकरिता प्रयत्नांची पराकाष्ठा केली. त्यांनी नियतीचा कौलस्वीकारला व अथक धडपडीतून दगडातून देव घडविला. त्याचे ऊङ्म६ल्ल र८ल्ल१िङ्मेी या आजाराचे निदान झाल्यापासून फक्त वैद्यकीय ज्ञानावर जिद्दीने प्रयत्नांचा पर्वत उभा केला. प्रचंड कष्ट घेतले स्वत:ची तहान-भूक विसरून केवळ प्रथमेश हा केंद्रबिंदू मानून अनेक वैद्यकीय उपचार केले. त्यानेही या साºया प्रयत्नांना खूप साथ दिली आणि या साºया परिश्रमाचे चीज झाले. आज हा मुलगा कठळएफठअळकडठअछ उएछएइफकळ झाला आहे .देवाने हे दु:ख आमच्याच का वाट्याला दिले असा सुरही कधी आळवला नाही आणि त्याची फलश्रुती म्हणजे हिमतीने उभा केलेला हा प्रथमेश. आजपर्यंत अनेक माध्यमांनी त्याच्या कर्तृत्वाची दखल घेतली. प्रथमेशच्या कार्यकर्तृत्वावर, मराठी, हिंदी, इंग्लिश, कोकणी, ओडिसा, गुजराती, कन्नड, वगैरे अशा दहा भाषांच्या दैनिकांतून त्याच्यावर आतापर्यंत ८० पेक्षा अधिक लेख प्रकाशित झाले आहेत, तसेच वयाच्या २२व्या वर्षी त्याने ठअळकडठअछ अहअफऊ ऊएछऌक , तसेच पाठोपाठसलग दुसºया वर्षी राष्ट्रपती पुरस्कार मिळवला. सलग दोन वेळा राष्ट्रीय पुरस्कार मिळवणारा हा ऊडहठ रठऊफडटए मुलगा देशभर प्रसिद्ध पावला. २०१२ सालीकठळएफठअळकडठअछ ऊडहठ रठऊफडटए (छडठऊडठ) अवॉर्ड त्याने मिळवला. अशा प्रकारचा आंतरराष्ट्रीय पुरस्कार मिळवणारा हा पहिला भारतीय आहे. अनेक राष्ट्रीय व आंतरराष्ट्रीय संस्थांनी त्याचा गौरवपूर्ण सत्कार केला आहे.२०१५ मध्ये चेन्नईत भरलेल्या कठळएफठअळकडठअछ ऊडहठ रठऊफडटएर या परिषदेमध्ये भारतीय वक्ता म्हणून या एकट्या प्रथमेशचीच निवड झाली होती. जगातील २५ देशांच्या ४०० प्रतिंनिधींसमोर प्रथमेशने संवाद साधला. या परिषदेमध्ये दीप प्रज्वलनातही भाग घेतला. इतकेच नव्हे, तर त्याने मोठ्या दिमाखात आपल्या भारताचा तिरंगामिरवत नेला. दाते कुटुंबीयांच्या कित्येक वर्षांच्या कठोर परिश्रमाचे हे फलीत होते. अर्थात, हे कसे केले हे फक्त दाते कुटुंबीयच जाणोत.असा हा दिव्य प्रथमेश इतक्यावर थांबला नाही, तर त्याची कीर्ती जगभर पसरली व जेट एअरवेज या नामांकित विमान कंपनीने त्यांच्या जेट विंग या मासिकात प्रथमेशवरफार मोठे आर्टिकल कव्हर केले. या मुलाला जगाच्या नकाशावर उभे केले, ते फ्रान्समधील भारतीय वंशाचे गिरीश मुजूमदार यांनी. जेट विंगमधील आर्टिकल वाचून ते बनवत असलेल्या मतिमंदांच्या प्रोजेक्टवर काम करण्यासाठी प्रथमेशला फ्रान्सला बोलावले आहे. आतापर्यंत मिळालेल्या सन्मानामध्ये हा सर्वोच्च सन्मान समजला जातो. त्यामुळेच अवरळफअछकअ अठऊ इऌअफअळ यांच्या संयुक्त विद्यमातून ऊडउवटएठळअफ ऋकछट बनविण्यात आली. या फिल्मसाठी प्रथमेशची भारतातून निवड झाली. या फिल्मला इडछछहडडऊ अठऊ ऌडछछहडडऊ या फिल्म फेस्टिव्हलमध्ये पहिला क्रमांक मिळाला, तसेच तो ज्या ळएळकछए एठॠकठएएफकठॠ उडछछएॠए कॉलेजमध्ये काम करतो, त्या कॉलेजने त्याच्यावर, त्याच्या कार्यकर्तृत्वावर पुस्तक प्रकाशित केले आहे. ज्या ज्या देशांत भारताबाहेर महाराष्ट्र मंडळे कार्यरत आहेत, त्यांच्याकडेमोफत पुस्तके पाठवून तेथील मतिमंद समस्याग्रस्त मुलांना व त्यांच्या पालकांना प्रेरणा देण्याचे काम या पुस्तकाने केले आहे. या पुस्तकाला अभूतपूर्व प्रतिसाद मिळत आहे.अशा या प्रथमेशला उभे करताना त्याच्या कुटुंबाने जे कष्ट घेतले, प्रयत्न केले ते सर्वांसमोर यावेत यासाठी हे ते प्रयत्नशील राहात आले आहेत. मतिमंद मुलाच्या चिंतेत पालक सदैवअसतात. या सर्वांना प्रेरणा मिळावी व योग्य प्रयत्न केल्यास निश्चितपणे मतिमंद मूल सामान्य होऊ शकते, याचे प्रथमेश हे ज्वलंत उदाहरण आहे. ज्या कोणाकडे अशी समस्या आहे अशा पालकांनी प्रथमेशच्या आई-वडिलांकडून प्रेरणा घ्यावी. नियतीला झुकवून स्वत:ला सिद्ध करणारा प्रथमेश कायमच कौतुकास पात्र आहे.