अरे, हे तर आमचं होतंच...!

आता ती रस्सी घ्या आणि ताकद लावून हलवा, 

आपटा, दोन्ही हातांनी घोळवा आणि ताकद लावून हलवा.

 त्या जाड वजनदार दोºया व्यायामासाठी दोन-चार वेळा हलवल्यावर मला एकदम जाणवलं की, अरे, हे तर आमचं होतंच. यात नवीन काहीच नाही, पण आम्ही प्रगती केली आणि नवी मशीन, नवे तंत्र आणले. सगळ्या गोष्टी बटनावर आल्या, रिमोटवर आल्या आणि शरीराचा व्यायाम बंद झाला. तो व्यायाम करण्यासाठी अत्याधुनिक जीम आली. त्या जीममधील इक्विपमेंट आणि वर्कआऊट करताना लक्षात आले की, अरे हे तर आमचं होतंच. उगाचच बंद केलं.जीममध्ये गेल्या गेल्या तिथल्या इक्विपमेंटला हात लावण्यापूर्वी आपल्याला ट्रेनर अगोदर वॉर्मअप करायला सांगतो. यात हाताच्या हालचाली, मानेची हालचाल, कंबरेची हालचाल केली जाते. अशी हलकी सुरुवात केली की, मग इक्विपमेंटला हात घालायचा, पण हे वॉर्मअप करताना त्या दिवशी खूप हसू आलं, म्हणजे मुठी बंद करून मनगटापासून त्या हलवायच्या, त्याची हालचाल करायची. ते पाहताना लक्षात आले की, आमची आजी काटक का होती? कारण ती पाटा-वरवंटा वाटायची. त्यावेळी तिच्या हातांची अशीच हालचाल होताना आपण पाहात होतो, म्हणजे आम्ही  पाटे-वरवंटे बंद केले आणि शरीर स्थूल झाले, म्हणून जीम जॉइन केली. तिथे वाटल्यासारखे खोटे खोटे हावभाव करायचे. गंमतच आहे ना? हेच जर घरी आपण पाटा-वरवंटा वाटला, असता, त्यावर चटणी किंवा काही तत्सम पदार्थ वाटले असते, तर ते अधिक चवदार झाले असतेच, पण व्यायाम मिळाला असता. वीजही वाचली असती, पण या बदलात आम्ही अपंगत्व घेत आहोत, हे लक्षातच आले नाही. मागास व्हा, तंत्रज्ञान सोडा असे मला म्हणायचे नाही, पण अरे हे तर आमचं जीवन होतं. कळत-नकळत व्यायाम घडत होता.जीममध्ये कार्डिअ‍ॅक इक्विपमेंट्स असतात. त्यात ट्रेडमीलवर उभे राहून पाच-दहा-पंधरा असा स्पीड लावून चालत राहायचं. जागेवरच फक्त चालायचं आणि सरकल्यासारखं करायचं. दहा किलोमीटर चाललो हा आनंद मिळवायचा, पण आम्ही पूर्वी शाळेला चालतच जायचो. कुठेही चार-चार मैल चालत जात होतो. शरीराला चालण्याचा व्यायाम मिळत होता. आता घरातून बाहेर पडलं की, किमान बाईक तरी घेतो. चालणं नाहीच अजिबात. मग हे असं कृत्रिम चालून पोट कमी करायचं, फॅट्स बर्न करायच्या. त्यामुळेच वाटतं की, आमचं जुनं तेच सोनं होतं.जीम ट्रेनर आम्हाला स्पिनिंग बाइकवर बसवून जागेवर बसूनच पँडल मारायला लावतो आणि पंधरा मिनिटे तिथल्या तिथे सायकल चालवल्यासारखे पायांची हालचाल करायला लावतो, म्हणजे त्या सीटवर बसल्यावर मला सायकलवर बसून चाकू, सुरी,  कात्रीला धार लावणारे येतात तसेच वाटते. याच सायकलला पुढं जर कुरुंदाच्या दगडाचे चाक बसवले तर जीमला जाताना चाकू, सुरी, कात्री घेऊन जावी आणि येताना धार लावून यावी, असे वाटते, म्हणजे आमचे सायकल चालवणे बंद केले, मोटारसायकल, चारचाकी आल्या आणि पायांचा व्यायाम, हालचाल बंद झाली. मग सुरू झाली गुडघेदुखी, कंबरदुखी. पायात गोळे येणे सुरू झाले. ते बंद करण्यासाठी जीम जॉइन करायची. वर्कआऊट काय करायचा, तर पुढे न सरकणारी सायकल चालवायची. आमच्या शरीराची गाडी चालली पाहिजे म्हणून ही न पुढे सरकणारी सायकल चालवायची, पण आपण हे लक्षात घेतले पाहिजे की, अरे, हे तर आमचं होतंच. उगाचच सोडलं ते.एकेका इक्विपमेंटवरून नजर जात होती आणि त्यात मला आपल्या घरातीलच लपलेली व्यायामशाळा दिसत होती. व्यायामशाळा किंवा तालीम म्हटलं की, थोडं अशिक्षित असल्यासारखं वाटतं. जीम म्हटलं की, कसं प्रतिष्ठित वाटतं.मग त्या ट्रेनरने तो जाड दोरखंड दोन्ही हातांत दिला आणि मग तर कडेलोटच झाला. आपल्याकडं पूर्वी नदीवर, ओढ्यांवर महिला चादरी, गोधड्या धुवायला जात, धुणं धुवत तेव्हा ते ज्याप्रकारे आपटत, पाण्यात घोळवत असायचे त्यात आणि यात काहीच फरक नव्हता. पाण्यानं जड झालेली गोधडी, सतरंजी उचलताना कंबरेत वाकायला व्हायचे, पण ताकद लावून ती ओढून आपटायची. आता तशीच ही जाड पंचवीस किलो वजनाची दोरी धुणं आपटल्यासारखी आपटायची. का? तर आमच्याकडं आता वॉशिंग मशीन आहे. हाताने धुणे आपटले, धोपटले आणि पिळले जात नाही. त्यामुळे ताकद लागत नाही आणि व्यायामही होत नाही. मग हे खोटं खोटं धुणं आपटायचं काम करायचं. तेव्हा लक्षात आलं की, अरे, हे तर आमचं होतंच.आमची मुळची जीवनशैलीच ताकदवान होती. यंत्रांच्या मागे गेलो आणि आम्ही अपंग झालो. पाटे-वरवंटे, जाती, धुणं, दळण, कांडण ही सगळी मुसळं आमची केरात गेली आणि कृत्रिम झगमगाटाच्या जीममध्ये स्वत:ला गुंतवून घेतले. आमच्याकडे महिलांचे मंगळागौरीचे खेळ असायचे. त्यात पोरी पिंगा गं पोरी पिंगा म्हणून कमरेचा जो व्यायाम केला जायचा, तोच आम्ही महिन्याला पाच हजार रुपये फी भरून करायला जातो. तिथे फक्त पिंगा या गाण्याऐवजी जीममध्ये झिंग झिंग झिंगाटसारखे गाणे लावले जाते, पण खरंच हे तर आमचं होतंच, पण आम्ही गमावलं काय? ते गमावलं आणि आता शरीर कमवण्यासाठी पैसे गमावून पुन्हा ते गमावलेलं मिळवण्याचा प्रयत्न करतो आहे, म्हणजेच काहीही आऊटआॅफ डेट नसते. कशालाही एक्स्पायरी डेट नसते. आम्ही ते ठरवत असतो, पण आम्ही एक्सायर होऊ नये म्हणून पुन्हा त्याला नव्याने पुनरुज्जीवन देतो, हेच नियतीचं रहाटगाडगं आहे.