जगातील सर्वात मोठा राजकीय पक्ष भाजप आपला राष्ट्रीय अध्यक्ष निवडण्यात गोंधळाच्या काळातून जात असेल, परंतु भारत राष्ट्राप्रती असलेल्या त्यांच्या समर्पणामुळे आता तो एक अजिंक्य पक्ष बनणार आहे, विशेषत: २०२९च्या सार्वत्रिक निवडणुकीत! आणि जर असे झाले तर भारतातील विरोधी पक्षांना आणि त्यांच्या तथाकथित इंडिया आघाडीला भाजपला पराभूत करणे खूप कठीण जाईल. हे मत काँग्रेसचे ज्येष्ठ रणनीतीकार पी. चिदम्बरम यांनी स्वत: केलेले आहे. त्यामुळे राजकीय वर्तुळात असा प्रश्न उपस्थित केला जात आहे की, काँग्रेसचे आणखी एक दिग्गज नेते शशी थरूर यांच्या मार्गावर ते चालत आहेत का, जे आधीच काँग्रेसच्या मार्गापासून दूर जात होते. कारण त्यांच्या विधानांवरून स्पष्ट होते की, ते काँग्रेसचे ज्येष्ठ राजकारणी नाहीत, तर ते भाजपचे ज्येष्ठ राजकारणी आहेत. कारण आता चिदम्बरम यांनीही शशी थरूर यांच्यासारखीच विधाने करायला सुरुवात केली आहे.
अशा परिस्थितीत प्रश्न असा आहे की, काँग्रेस नेत्यांसाठी हा केवळ योगायोग आहे की, वैचारिक चक्रव्यूहाचा एक अभिनव प्रयोग आहे. सत्ता गमावल्यानंतर मोठ्या नेत्यांनी इकडे तिकडे संधी शोधणे ही मोठी गोष्ट नाही हे समजते, परंतु जेव्हा गांधी कुटुंबातील विश्वासू नेते हे करू लागतात, तेव्हा राहुल-प्रियंका गांधींना काळजी वाटणे स्वाभाविक आहे, तर दोघेही निश्चिंत असल्याचे दिसून येते आणि या बोलक्या नेत्यांविरुद्ध कोणतीही कारवाई करत नाहीत. काँग्रेसमध्ये होणाºया पिढीतील बदलामुळे या नेत्यांना अयोग्य घोषित करण्यात आले आहे, म्हणून ते त्यांच्या विधानांनी भाजपला आकर्षित करण्यात व्यस्त आहेत.
राजकीय विश्लेषकांचा असाही विश्वास आहे की थरूर यांच्या सहानुभूतीमुळे केरळ भाजपला अनपेक्षित आघाडी मिळू शकते आणि चिदम्बरम यांच्या उदारतेमुळे तामिळनाडू भाजपला अनपेक्षित आघाडी मिळू शकते. कारण काँग्रेसच्या निष्ठावंत जुन्या कार्यकर्त्यांमध्ये चिदम्बरम-थरूर यांची नावे राजकीय वर्तुळात अगदी स्पष्टपणे घेतली जातात. याची एक नाही तर शेकडो कारणे आहेत. शेवटी सर्व चढ-उतार असूनही, माजी पंतप्रधान राजीव गांधी यांच्या काळापासून चिदम्बरम काँग्रेसचा झेंडा घट्ट धरून आहेत. तथापि, अनेक वेळा काँग्रेसला त्यांच्या विधानांमध्ये कटू सत्याचा सामना करावा लागतो. ते शशी थरूर जे करत राहतात त्याचसारखे काहीतरी करतानादेखील दिसतात. जरी काँग्रेसच्या इतर काही नेत्यांचाही स्वभाव असाच आहे, परंतु ते या दोघांइतके मोठे आणि प्रभावशाली नाहीत.
आता चिदम्बरम यांनी पाकिस्तानमधील आॅपरेशन सिंदूरच्या मुद्द्यावर भारत सरकारचे कौतुक केले होते आणि आता त्यांनी योग्य आरसा दाखवून इंडिया आघाडीला योग्य उत्तर दिले आहे, याचे स्वत:चे राजकीय अर्थ आहेत, ज्याचा फायदा घेण्यास भाजप आणि त्यांचे एनडीए युती मागे राहणार नाही. विशेष म्हणजे राज्यसभा खासदार चिदम्बरम सलमान खुर्शीद आणि मृत्युंजय सिंह यादव यांच्या ‘कॉन्टेस्टिंग डेमोक्रॅटिक डेफिसिट’ या पुस्तकाच्या प्रकाशनप्रसंगी ते बोलत होते. या पुस्तकात सलमान खुर्शीद आणि मृत्युंजय यादव यांनी गेल्या वर्षीच्या लोकसभा निवडणुकीपूर्वी काँग्रेसच्या पुनरुज्जीवनाच्या प्रयत्नांवर प्रकाश टाकला आहे. त्यांनी सांगितले आहे की, काँग्रेसने भारत जोडो यात्रा आयोजित करून आणि विरोधी पक्षांसह इंडिया ब्लॉक स्थापन करून भारतात लोकशाही वाचवण्याचा कसा प्रयत्न केला. ते म्हणाले की, इंडिया ब्लॉकशी संबंधित काही मुद्दे आहेत, जे सोडवले पाहिजेत.
त्याच वेळी चिदम्बरम यांनी इंडिया अलायन्सला आरसाही दाखवला आणि स्पष्टपणे सांगितले की, इंडिया अलायन्स अजूनही पूर्णपणे एकजूट असल्याचे दिसत नाही. ते जवळजवळ विघटनशील दिसते आणि त्याचे भविष्य उज्ज्वल दिसत नाही. त्यांनी असेही म्हटले की इंडिया ब्लॉकचे भविष्य मृत्युंजय यादव यांनी म्हटल्याप्रमाणे उज्ज्वल नाही. त्यांना वाटते की, ही आघाडी अजूनही अबाधित आहे, पण मला खात्री नाही. याचे उत्तर फक्त सलमान खुर्शीदच देऊ शकतात, कारण ते इंडिया ब्लॉकच्या वाटाघाटी पथकाचा भाग होते. अशा परिस्थितीत, जर आघाडी पूर्णपणे अबाधित राहिली तर मला खूप आनंद होईल. परंतु दररोज उघड होत असलेल्या कमकुवतपणावरून असे दिसून येते की, युतीमध्ये सर्व काही ठीक नाही. हे केवळ राहुल गांधींच्या नेतृत्व क्षमतेवर प्रश्नचिन्ह नाही तर काँग्रेसच्या मित्रपक्षांच्या नेत्यांच्या निष्ठेवरही मोठा प्रश्न उपस्थित होतो. याआधीही चिदम्बरम यांनी एका इंग्रजी दैनिकातील लेखात पंतप्रधान मोदींच्या नेतृत्वाचे कौतुक केले होते आणि म्हटले होते की सरकारने मर्यादित लष्करी कारवाईचा मार्ग निवडून एक मोठे युद्ध टाळले. त्यांनी ही कृती पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांचे शहाणपणाचे पाऊल असल्याचे वर्णन केले आहे.
त्यांच्या बदललेल्या दृष्टिकोनामुळे काँग्रेस हायकमांडला धक्का बसला आहे. याचा अर्थ असा की चिदम्बरम यांनी एका आठवड्यात दुसºयांदा आपल्या विधानांनी काँग्रेसच्या कोअर टीमला त्रास दिला आहे. त्यामुळे राजकीय तज्ज्ञ त्यांच्या विधानावर बारकाईने लक्ष ठेवून आहेत, कारण यापूर्वी काँग्रेसच्या मोठ्या नेत्यांपैकी एक असलेले शशी थरूर हे असे करताना आढळले आहेत. त्यामुळे आता चिदम्बरम यांच्या विधानांचा अर्थ काय निघतो हे पाहावे लागेल. तामिळनाडू भाजपला सध्या अशा नेत्यांच्या नेटवर्कची देखील आवश्यकता आहे, जेणेकरून भाजप दक्षिण भारतात पाय रोवू शकेल.
ज्येष्ठ काँग्रेस नेते पी. चिदम्बरम यांनी भाजपबद्दल सांगितले की, ‘माझ्या अनुभवात आणि इतिहासाच्या माझ्या अभ्यासात, भाजपइतका मजबूत संघटित राजकीय पक्ष कधीच नव्हता. हा फक्त एक पक्ष नाही तर एका यंत्रासारखा आहे आणि या यंत्रामागे आणखी एक यंत्र आहे, जे निवडणूक आयोगापासून ते देशातील सर्वात खालच्या पोलीस स्टेशनपर्यंत सर्व काही नियंत्रित करते आणि कधीकधी त्यांना पकडण्यास सक्षम असते. ही एक भयानक यंत्रणा आहे.’ चिदम्बरम यांनी इशारा दिला की, जर २०२९च्या सार्वत्रिक निवडणुका भाजपच्या बाजूने निर्णायकपणे गेल्या तर लोकशाही वाचवणे कदाचित खूप कठीण होईल. म्हणून, २०२९च्या निवडणुका महत्त्वाच्या आहेत आणि आपण पूर्ण लोकशाहीकडे परतले पाहिजे.
त्याच वेळी मनोरंजक गोष्ट अशी आहे की, काँग्रेसचे आणखी एक दिग्गज नेते सलमान खुर्शीद यांनी चिदम्बरम यांच्याशी सहमती दर्शवली आणि स्पष्टपणे सांगितले की, २०२९ मध्ये आपल्याला खूप मोठ्या लढाईसाठी तयार राहावे लागेल. भाजपसाठी हा एक शुभ काळ आहे की, आता विरोधी पक्ष नेते स्वत:च त्यांच्या रणनीतीचे कौतुक करत आहेत. अशा परिस्थितीत पक्षाची जबाबदारी आणखी वाढते. आता केवळ त्यांच्या नवीन राष्ट्रीय अध्यक्षांची निवडच सांगेल की, भविष्यातील दावे आणि प्रति-दावे किती प्रमाणात अर्थपूर्ण ठरतील. कदाचित म्हणूनच ज्येष्ठ काँग्रेस नेते पी. चिदम्बरम आणि शशी थरूर यांच्या बदललेल्या राजकीय निष्ठेमुळे भाजप अजिंक्य असल्याची चर्चा जोर धरू लागली आहे. आॅपरेशन सिंदूरच्या यशामुळे त्याची सार्वजनिक विश्वासार्हताही वाढली आहे. त्यांनी मिशन २०२९ वर आधीच काम सुरू केले आहे. तर बिहार विधानसभा निवडणूक २०२५, पश्चिम बंगाल विधानसभा निवडणूक २०२६ आणि उत्तर प्रदेश विधानसभा निवडणूक २०२७ हे स्पष्ट करेल की, तथाकथित इंडिया अलायन्स भाजपच्या नेतृत्वाखालील एनडीएशी स्पर्धा करू शकेल की नाही.
- प्रफुल्ल फडके/अन्वय
९१५२४४८०५५
कोणत्याही टिप्पण्‍या नाहीत:
टिप्पणी पोस्ट करा