अलीकडेच आॅस्ट्रेलियात राहणाºया अफगाण मुली अनेक वर्षांनी क्रिकेट खेळल्या. तालिबानने सत्ता हाती घेताच त्याच्यावर आणि त्याच्या क्रिकेट संघावर बंदी घातली. यानंतर क्रिकेट खेळणाºया मुलींनी कसेतरी पळत आॅस्ट्रेलिया गाठले. क्रिकेट आॅस्ट्रेलियाच्या पाठिंब्यामुळे ती गेल्या आठवड्यात क्रिकेट विदाऊट बॉर्डर्स संघासोबत पहिला सामना खेळू शकली. तालिबान अगदी कमी मानवी मूल्यांपासून वंचित आहेत. ते त्यांच्या जागी महिलांचे जगणे कठीण करत आहेत. चिंताजनक आणि खेदजनक बाब म्हणजे जगभरातील स्त्रीवादी चळवळी त्यांच्या परिस्थितीवर जवळजवळ मूक आहेत. कॅनडासारखा बदमाश देश भारतात खलिस्तानी अतिरेक्यांना प्रोत्साहन देऊन भारतात शेतकरी आंदोलन घडवतो आणि अशा बाबीकडे का दुर्लक्ष करतो?
इथेही त्यांच्या बाजूने आवाज उठवला जात नाही. मानवी हक्कांची चॅम्पियन बनलेली अमेरिकाही गप्प आहे, तर आपल्या कमकुवतपणामुळे तालिबानने अफगाणिस्तानवर ताबा मिळवला. राष्ट्राध्यक्ष झाल्यापासून डोनाल्ड ट्रम्प अमेरिकेला पुन्हा महान बनवण्याच्या चर्चा करत आहेत. त्यांचे बोलणे ऐकून प्रश्न पडतो की अमेरिका इतकी कमजोर कशी झाली? बघितले तर, अफगाणिस्तानातून त्याचे हताश होऊन पलायन करणेहे त्याच्या दुर्बलतेचे सर्वात मोठे उदाहरण होते. अफगाणिस्तानातून पळून जाताना त्यानी आपली सर्व शस्त्रे तिथेच सोडली, त्यामुळे तेथे ताबा मिळवलेले तालिबान आणखी मजबूत झाले.
अफगाणिस्तानात तालिबानच्या आगमनानंतर तेथील महिला आणि मुलींना सर्वाधिक त्रास सहन करावा लागत आहे. अफगाणिस्तानच्या महिला आणि मुलींच्या समस्या विसरण्यासारख्या नाहीत. सत्तेत आल्यापासून तालिबान सर्वत्र महिला आणि मुलींचा पाठलाग करत आहेत. त्यांना घरात कोंडून ठेवले जात आहे. पुरुषाला सोबत घेतल्याशिवाय ते घराबाहेर पडू शकत नाहीत. त्यांनी टॅक्सीतून एकट्याने प्रवास केल्यास त्यांच्यासोबत टॅक्सी चालकालाही शिक्षा होणार आहे. ना ती गाऊ शकते, ना ती उद्यानात जाऊ शकते, ना ती कोणाशी मोठ्याने बोलू शकते, ना ती संगीत ऐकू शकते.
पुरुषाशिवाय एकटी स्त्री दुसºया पुरुषाशी संबंध ठेवू शकते, असा खोटा तर्क तेथील राज्यकर्ते देत आहेत. ती दुसºया पुरुषाला आकर्षित करू शकते आणि यामुळे त्या स्त्रीचे चारित्र्य बिघडू शकते. त्यांच्या मते, जीवनात स्त्रियांचे एकमेव काम म्हणजे पुरुषांना आकर्षित करणे आणि त्यांच्याशी संबंध ठेवणे. त्यामुळे त्यांना सर्व वेळ केवळ बुरख्यातच राहावे लागणार नाही, तर जाड कपड्यांनी तोंडही झाकावे लागेल. इतकेच काय, महिलांच्या हितासाठी काम करणाºया स्वयंसेवी संस्थांवरही तालिबानने बंदी घातली आहे. अलीकडेच त्यांनी महिलांनी चालवलेला बेगम रेडिओही बंद केला.
तालिबानने अफगाणिस्तानातील मुलींचा शिक्षणाचा अधिकारही काढून घेतला आहे. अफगाणिस्तानमध्ये सहाव्या वगार्नंतर मुलींच्या शिक्षणावर बंदी घालण्यात आली आहे. एकीकडे तिथल्या महिलांना कोणत्याही पुरुष डॉक्टरकडून उपचार घेता येत नाहीत आणि दुसरीकडे त्यांना नर्स आणि डॉक्टर बनण्यास बंदी आहे. जेव्हा मुली डॉक्टर आणि नर्स होणार नाहीत, तेव्हा त्या आजारी पडल्यावर कोणाचा सल्ला घेणार? साहजिकच तिथल्या स्त्रियांचं आयुष्य हे शापासारखं आहे. तालिबान म्हणत आहेत की मुलींचे पहिले आणि शेवटचे कर्तव्य म्हणजे लग्न करणे आणि वयाच्या नऊ वषार्पासून मुले होणे.
कदाचित त्यामुळेच तालिबानने नुकतेच फर्मान काढले आहे की, आता अशा खिडक्या नवीन घरांमध्ये बनवता येणार नाहीत जिथून स्त्रिया बाहेर पाहू शकतील. ज्या घरांना आधीच खिडक्या आहेत त्या बंद कराव्या लागतील. भारतातील कोणत्याही खेड्यातील स्त्री अशा भयानक चित्राची कल्पना करू शकते का? खिडक्याशिवाय घराची कल्पना करता येते का? खेळणे विसरून जा, अफगाण मुलींना खेळ बघायलाही परवानगी नाही. सौदी अरेबियात एक काळ असा होता की अफगाणिस्तानप्रमाणेच महिलांबद्दल कट्टरता होती. काही लोक काठ्या घेऊन रस्त्यावर फिरायचे. चुकूनही एखादी महिला तिथे दिसली तर तिच्या डोक्यात मारले जायचे. परदेशातून एखादी महिला सौदी अरेबियात आली तर तिलाही तिथल्या धार्मिक श्रद्धा पाळायच्या नाहीतर तिला येण्यास मनाई होती, पण तीही बदलत्या जगाशी ताळमेळ ठेवण्यासाठी बदलत आहे.
आता सौदी अरेबियाचा समाज अधिकाधिक खुला होत आहे. याचे श्रेय क्राऊन प्रिन्स मोहम्मद बिन सलमान यांना देता येईल. कधी कधी अफगाणिस्तानात काही लोक महिलांच्या बाजूने आवाज उठवतात. अलीकडेच तालिबानचा नेता शेर मोहम्मद अब्बास स्टॅनिकझाई याने मुलींना शिक्षणापासून वंचित ठेवू नये, असे म्हटले होते. त्यांच्या शिक्षणावरील बंधने हटवली पाहिजेत. याची गरज नाही. चार कोटी लोकसंख्येपैकी दोन कोटी लोकसंख्येवर आपण अन्याय करू शकत नाही. दुदैर्वाने काही दिवसांनी स्तानिकझाई यांना अफगाणिस्तान सोडून दुबईला जावे लागले अशी बातमी आली. त्याला अटक होण्याची भीती होती, असे बोलले जात आहे. यानंतर अफगाणिस्तानात महिलांना आवाज उठवणे अधिक कठीण झाले तर नवल वाटणार नाही. लक्षात ठेवा की प्रकाशाचा किरण देखील सर्वत्र अंधारात खूप मदत करतो. सध्या अफगाण महिलांनाही ते दिसत नाही. अशावेळी जागतिक महिला संघटना काय करत आहेत? सर्व जगाने त्या महिलांना न्याय देण्यासाठी पुढे आले पाहिजे. याबाबत सर्व जागतीक संघटनांनी महिलांच्या हक्कासाठी पाठिंबा दर्शवून अफगाणी महिलांना न्याय मिळवण्यासाठी तालिबान विरोधात एकत्र आले पाहिजे.
कोणत्याही टिप्पण्‍या नाहीत:
टिप्पणी पोस्ट करा