तामिळनाडूचे मुख्यमंत्री आणि द्रमुक नेते एम. के. स्टॅलिन यांनी मर्यादा ओलांडून हिंदीला विरोध केला आहे. ते आता हिंदीच्या विरोधात बोलण्याची भाषा करण्याचा प्रयत्न करत आहेत. त्यांनी म्हटले आहे की, इतर राज्यातील माझ्या प्रिय बंधू आणि भगिनींनो, तुम्ही कधी विचार केला आहे का की, हिंदीने किती भारतीय भाषा गिळंकृत केल्या आहेत? भोजपुरी, अवधी, ब्रज, बुंदेली, गढवाली, कुमाऊनी, मगही, मारवाडी, माळवी, छत्तीसगढी, संथाली, अंगिका, हो, खरिया, खोरथा, कुरमाली आणि इतर अनेक आता अस्तित्वासाठी फुंकर घालत आहेत. एकात्मिक हिंदी अस्मितेचा प्रयत्न प्राचीन मातृभाषा नष्ट होण्यास कारणीभूत ठरत आहे. उत्तर प्रदेश आणि बिहार हे कधीच हिंदीचे गड नव्हते. त्यांच्या मूळ भाषा आता भूतकाळाचे अवशेष बनल्या आहेत. तामिळनाडूचा याला विरोध आहे. हा दिलेला संदेश घातक आहे.
१२ कोसावर भाषा बदलत असते. बोली भाषा आणि देशाच्या, राज्याच्या संवादाची भाषा या वेगवेगळ्या असू शकतात. त्यामुळे कोणतीही भाषा मरण्याचा प्रयत्न होत नाही. पण दाक्षिणात्य लोकांच्या मनात अजूनही आर्य आणि द्रविड हा वाद आहे. उत्तरेकडील आर्यांना ते हिंदू समजत नाहीत हे वास्तव आहे. त्यामुळे हिंदीला हा विरोध आहे.
स्टॅलिन यांचे हे विधान अत्यंत प्रक्षोभक आहे, हे वेगळे सांगायला नको. स्टॅलिन यांनी हिंदीवर केलेला हा आरोप निरर्थक आहे, कारण हिंदी प्रदेशातील या बोली आणि भाषांच्या एकत्रित स्वरूपाला हिंदी म्हणतात. त्यांच्यापासून मिळालेल्या चैतन्यातून हिंदी फुलते. टिपिकल हिंदीची लालित्य तिच्या बोलीभाषांच्या सौंदर्याने निर्माण होते.
हिंदी समुदाय एकाच वेळी भोजपुरी, अवधी, ब्रज, बुंदेली, गढवाली, कुमाऊनी, मगही या प्रादेशिक भाषा आणि हिंदी देखील बोलतो. त्याचे बहुतेक वाचन आणि लेखन ते हिंदीत नक्कीच करतात. त्यामुळेच राजभाषा कायद्यानुसार त्यांना अ श्रेणीत ठेवण्यात आले आणि दहा राज्यांमध्ये विभागणी करूनही त्यांना हिंदी भाषिक म्हटले गेले. भोजपुरी, राजस्थानी, अवधी, ब्रज इत्यादी हिंदीचे अविभाज्य भाग आहेत. या बोली आणि बोलींच्या समृद्धतेचा फायदा हिंदीला होत आला आहे आणि तिथल्या बोलीभाषा आणि बोलींना हिंदीच्या समृद्धतेचा फायदा होत आहे. हिंदीची स्वीकारार्हता वाढत असताना स्टॅलिन यांच्यासारखे नेते घराघरांत फूट पाडण्याचा प्रयत्न करत आहेत. माहिती आणि संवादात हिंदीचा हस्तक्षेप झपाट्याने वाढत आहे. भारतासारख्या मोठ्या बाजारपेठेसाठी जगातील सर्व देश हिंदीला आपल्या भविष्याचा मार्ग मानत आहेत.
स्टॅलिन हे हिंदीला विरोध करून समाजात फूट पाडण्याचे काम करत आहेत. याआधी त्यांनी संस्कृतलाही बेताल विरोध केला होता. त्याचप्रमाणे तीन भाषांचे सूत्र प्रत्यक्षात हिंदी लादण्याचा प्रयत्न आहे, असा खोटा प्रचारही ते करत आहेत. अशी विधाने करून स्टॅलिन भारतीय भाषांना आपले वर्चस्व राखण्यासाठी इंग्रजीत लढण्याची संधी देत आहेत.
हिंदी लादल्याचा अन्यायकारक आरोप करणाºया स्टॅलिन यांनी भारतीय भाषांना इंग्रजीपासून धोका आहे हे लक्षात घ्यायला हवे. हिंदीचा तमिळ किंवा कोणत्याही भारतीय भाषेशी संघर्ष नाही. सर्व भारतीय भाषांमध्ये सहकाराचे नाते राहिले आहे, हे विसरता कामा नये. भारतीय भाषा आणि राज्ये वेगवेगळ्या विभागांमध्ये विभागली गेली असूनही, भारत त्याच्या सांस्कृतिक संदर्भामुळे एकत्र बांधला गेला आहे. तमिळ कवी सुब्रमण्य भारती यांना भारतीय भाषांमधील सहकार्याचे संबंध चांगलेच ठाऊक होते. त्यामुळेच ते हिंदीचे कट्टर समर्थक होते. ‘इंडिया’ या तमिळ वृत्तपत्राचे ते संपादक होते आणि त्यात ते एक पान हिंदीला देत असत. १५ डिसेंबर १९०६च्या ‘इंडिया’च्या अंकात त्यांनी लिहिले होते, तीस कोटी लोकांपैकी आठ कोटींहून अधिक लोक हिंदी बोलतात. महाराष्ट्रापासून बंगालपर्यंत लोकांना हिंदी सहज समजते. तमिळ भाषिक आणि तेलुगू भाषिक लोकांनी थोडे कष्ट केले तर ते हिंदी शिकू शकतात.
केंद्र सरकार २०२२ पासून सुब्रह्मण्य भारतीचा वाढदिवस, ११ डिसेंबर हा भारतीय भाषा दिन म्हणून साजरा करते. याशिवाय भारतीय भाषांमधील संबंधावर भर देण्यासाठी गेल्या तीन वर्षांपासून काशी तमिळ संगमचे यशस्वी आयोजन केले जात आहे. या घटनांमुळे स्टॅलिनची अस्वस्थता वाढलेली दिसते. तामिळनाडूतही सत्ताविरोधी वातावरण आहे. कदाचित त्यामुळेच स्टॅलिन यांनी भाषेचे जुने अस्त्र वापरण्यास सुरुवात केली आहे. तमिळ भाषिक प्रदेशात भाषेचा राजकीय शस्त्र म्हणून वापर करण्याचा प्रयोग अनेक दशके जुना आहे. १९३७मध्ये मद्रास सरकारचे प्रमुख या नात्याने चक्रवर्ती राजगोपालाचारी यांनी हायस्कूल स्तरावर हिंदुस्थानी हा अनिवार्य विषय बनवला, तेव्हा त्याविरोधात तीव्र आंदोलन सुरू झाले.
स्वाभिमान चळवळीचे नेते ईव्ही रामास्वामी नायकर म्हणजेच पेरियार यांनी अटकेचे आदेश दिले होते. त्यात सीएन अण्णादुराई आणि करुणानिधी यांच्यासारखे नेते होते, जे पेरियार यांच्या आश्रयाखाली फुलले. करुणानिधी यांचे राजकारण हिंदीविरोधी आंदोलनात झालेल्या अटकेतून चमकले. या आंदोलनाचा प्रभाव दक्षिणेच्या इतर भागातही दिसून आला, पण त्याची तीव्रता आणि व्याप्ती तामिळनाडूसारखी नव्हती. संविधानानुसार १९६५ मध्ये हिंदी ही भारताची अधिकृत भाषा म्हणून घोषित करायची होती. त्यानंतर इंग्रजी ही संघराज्याची अधिकृत भाषा राहणे बंद होते, पण त्यापूर्वी काही दिवस आधी मद्रासमधील तमिळ भाषिकांनी सी. राजगोपालाचारी यांच्या स्वतंत्र पक्ष आणि अण्णादुराई यांच्या द्रमुकच्या नेतृत्वाखाली हिंदीला अधिकृत भाषा म्हणून विरोध करत हिंसक आंदोलन सुरू केले. हे तेच राजगोपालाचारी होते, ज्यांनी हिंदीला राष्ट्रभाषा बनवण्याच्या बाजूने केवळ विधानच केले नव्हते, तर मद्रास सरकारचे प्रमुख म्हणून हिंदीची अंमलबजावणीही केली होती. तेव्हापासून तिथे विनाकारण हिंदीविरोधी राजकारण सुरू आहे. हे देशाच्या एकात्मतेसाठी घातक आहे. आज स्टॅलिन यांना भीती वाटते ती हिंदी भाषेचा दक्षिणेत, तामिळनाडूत शिरकाव झाला तर आपली सत्ता जाईल. सर्व काही संवादासाठी नाही तर सत्तेसाठी चालले आहे. आपल्या कूपमंडूक प्रवृत्तीने स्टॅलिन देशाचे नुकसान करत आहेत.
